Obowiązek szkolenia ADR w świetle obowiązujących przepisów.
3 września, 2019

Nadzorowanie pojazdów przewożących towary niebezpieczne (ADR)

Towary niebezpieczne oznaczają materiały i przedmioty, których przewóz na podstawie ADR jest zabroniony, albo jest dopuszczony wyłącznie na warunkach podanych w ADR.

… „dopuszczony na warunkach podanych w ADR”

I tak właśnie jednym z warunków, które powinny być spełnione w transporcie ADR jest nadzorowanie pojazdów zgodne z działem 8.4. Umowy ADR.

Aby rozwiać wątpliwości dotyczące prawidłowego nadzorowania pojazdów, poniżej pokuszę się o przedstawienie podstawowych informacji dotyczących przywołanego powyżej obowiązku.

Rozpoczynając, powinniśmy zdefiniować pojęcie „nadzorowania”. Wg słownika języka polskiego nadzorowanie to pilnowanie czegoś, kogoś, sprawowanie kontroli. Co w omawianym przypadku w odniesieniu do kierowcy oznaczać będzie jego obecność w pobliżu jednostki transportowej.

Zatem, kierowca przewożący towary niebezpieczne objęte przepisami szczególnymi S14 i S16 – S24 powinien dążyć do tego aby jego pojazd był nadzorowany lub zaparkowany, bez nadzoru, na parkingach strzeżonych lub na strzeżonych miejscach na terenie przedsiębiorstwa. W razie braku takich warunków, po odpowiednim zabezpieczeniu pojazdu, może on być zaparkowany w wydzielonym miejscu, odpowiadającym następującym warunkom:

  1. na parkingu samochodowym nadzorowanym przez personel, który został poinformowany o właściwościach ładunku i miejscu pobytu kierowcy;
  2. na publicznym lub prywatnym parkingu samochodowym, gdzie pojazd nie jest narażony na uszkodzenie ze strony innych pojazdów; lub
  3. w odpowiednim miejscu położonym na otwartym terenie, oddzielonym od głównych dróg i budynków mieszkalnych, gdzie w normalnych warunkach nie przechodzą i nie gromadzą się ludzie.

Z parkingów wymienionych w (b) można korzystać tylko wtedy, gdy nie są dostępne miejsca wymienione w (a), a z miejsc wymienionych w (c) tylko wtedy, gdy nie są dostępne miejsca wymienione w (a) i (b).

Co to oznacza w praktyce? Kierowca podejmujący ładunek niebezpieczny a już w szczególności kierowca cysterny, poza podstawowymi czynnościami jakie powinien wykonać przed rozpoczęciem transportu (zakładam, że kierowca uczestniczący w kursach ADR dla kierowców, czynności te ma opanowane) powinien sprawdzić czy dla danego towaru nie występują jakieś przepisy szczególne, np. właśnie odnoszące się do nadzorowania pojazdu.

Jakież to są te przepisy szczególne „S” ?

S14: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie do pojazdów przewożących jakąkolwiek ilość tych materiałów.

S16: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 500 kg.

Ponadto, pojazdy przewożące więcej niż 500 kg tych materiałów powinny być stale nadzorowane w celu zapobieżenia wszelkim szkodliwym działaniom oraz w celu powiadomienia kierowcy i właściwej władzy w razie ich utraty lub pożaru.

S17: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 1000 kg.

S18: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 2000 kg.

S19: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 5000 kg.

S20: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita lub objętość całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 10 000 kg w przypadku przewozu w sztukach przesyłek lub 3000 litrów w przypadku przewozu w cysternach.

S21: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku wszystkich materiałów promieniotwórczych, bez względu na ich masę. Ponadto, materiały takie powinny być stale nadzorowane w celu zapobieżenia wszelkim szkodliwym działaniom oraz w celu powiadomienia kierowcy i właściwej władzy w razie ich utraty lub pożaru.

S23: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy materiał ten jest przewożony w cysternach lub luzem i gdy masa całkowita lub objętość całkowita tego materiału w pojeździe przekracza odpowiednio 3000 kg lub 3000 litrów.

S24: Przepisy działu 8.4 dotyczące nadzorowania pojazdów mają zastosowanie w przypadku, gdy masa całkowita tych materiałów w pojeździe przekracza 100 kg.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, iż w Tabeli A Umowy ADR ok. 45% z wszystkich towarów niebezpiecznych to towary z przywołanymi powyżej przepisami szczególnymi dotyczącymi nadzorowania pojazdów.

Gdzie kierowca najszybciej uzyska informację o obowiązujących przepisach szczególnych?

Przede wszystkim to spedytor czy inna osoba zlecająca taki transport powinna uczulić kierowcę na występujące przepisy.

Wiem, że w praktyce jest to mało realne.

Dlatego najszybciej można to sprawdzić z wykorzystaniem np. aplikacji ADR TOOL 2019: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.arekneubauer.adrtool2019

W Ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych w art. 111. ust. 1. podano, że kierujący pojazdem, osoba prowadząca inny środek transportu, członek załogi środka transportu lub inna osoba fizyczna wykonująca czynności związane z przewozem towarów niebezpiecznych, która narusza obowiązki lub warunki przewozu towarów niebezpiecznych, podlega grzywnie do 1000 zł.

Ale czy tylko takie towary, które mają przypisane powyższe przepisy szczególne wymagać będą nadzorowania?

Wyobraźmy sobie cysternę z popularnym UN 1203, którą na co dzień spotykamy na drogach, parkingach… a także parkujące w miejscach do tego niedozwolonych (teren zabudowany czy też miejsca, gdzie przebywają ludzie) w celu np. odebrania odpoczynku dobowego czy tygodniowego. Czy ten kierowca może zatrzymać się w dowolnym miejscu? Otóż nie. Powinien on tak zaplanować swój czas pracy aby spełnić jeden z wymienionych warunków podanych w dziale 8.4. Umowy ADR

UN 1203 ma przypisany PS „S20”, co oznacza, że w przypadku przewozu w cysternach w ilości pow. 3000 l. pojazd podlega nadzorowaniu.

Wiem, ze tym stwierdzeniem wkładam kij w mrowisko. Za chwilę w komentarzach pojawią się pytania.

„Ale ja pauzuję pustą cysterną” – tak możesz to zrobić ale pod warunkiem, że jest ona oczyszczona w stopniu wystarczającym do usunięcia wszystkich niebezpieczeństw. Wówczas nie jesteś ADR.

W innym przypadku, parkujesz próżną, nieoczyszczoną cysterną, zawierającą pozostałości przewożonego towaru (jesteś oznakowany jak w stanie ładownym). I wówczas odpowiedz sobie na pytanie. Co jest bardziej niebezpieczne próżna nieoczyszczona cysterna z oparami np. benzyny? Czy napełniona i podlegająca wówczas omawianym przepisom?

Cytując klasyka:

– Wczoraj jechałem tędy, tych domów jeszcze nie było.

– Tak mówicie? A gdyby tutaj staruszka przechodziła do domu starców, a tego domu wczoraj by jeszcze nie było, a dzisiaj już by był, to wy byście staruszkę przejechali, tak? A to być może wasza matka!1


1 Miś, reż. Stanisław Bareja.

I to wcale nie jest śmieszne. Spotkałem się ostatnio z taką sytuacją. Otóż kierowca nocował na przystanku autobusowym pod szkołą i nie zdążył ruszyć przed rozpoczęciem zajęć lekcyjnych.

Czy każdy z nas widząc taką sytuacje, przeszedłby obojętnie obok takiej cysterny?

Reasumując, w mojej opinii każdy kierowca ADR, bez względu na to czy przewozi towar cysterną, luzem czy w sztukach przesyłki powinien podejmować środki bezpieczeństwa odpowiednie do charakteru i zakresu dających się przewidzieć zagrożeń, w celu zapobieżenia szkodom i urazom oraz, jeżeli jest to wskazane, w celu zminimalizowania ich skutków.

ADR Adviser Doradztwo i Szkolenia Jacek Pluta szkolenia i kursy ADR przeprowadzamy na terenie województwa Mazowieckiego i Łódzkiego. Szkolenia i kursy ADR ADVISER odbywają się w Błoniu, Warszawie i Radomiu. Przeprowadzamy szkolenia i kursy również w miejscu siedziby firmy transportowej